Τα στοιχεία της Eurostat
Η Eurostat δημοσίευσε τον Σεπτέμβριο του 2025 στοιχεία για την οικονομική στήριξη που παρείχαν οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. στους φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης το 2022. Ο μέσος φοιτητής στην Ε.Ε. έλαβε 1.766€, με τη Δανία (8.024€), την Ιρλανδία (5.692€) και τη Σουηδία (4.948€) να βρίσκονται στην κορυφή. Στον αντίποδα, η Ελλάδα με μόλις 20€, η Κροατία (97€) και η Τσεχία (115€) καταγράφουν τις χαμηλότερες επιδόσεις.
Η ελληνική πραγματικότητα
Η ενίσχυση των 20€ ετησίως είναι καθαρά συμβολική. Στην πράξη:
- Οι υποτροφίες καλύπτουν περιορισμένο αριθμό φοιτητών.
- Τα φοιτητικά δάνεια συνεπάγονται μελλοντική οικονομική επιβάρυνση.
- Η οικογένεια παραμένει ο βασικός «χορηγός» της φοιτητικής ζωής.
Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι νέοι δεν μπορούν να στηριχθούν στο κράτος για να ζήσουν αυτόνομα. Η καθημερινότητα τους ισορροπεί ανάμεσα σε part-time δουλειές και περιορισμένο χρόνο για σπουδές.
Το ζήτημα της στέγασης
Η ενίσχυση δεν φτάνει ούτε για ένα ενοίκιο.
- Στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, το μέσο μηνιαίο ενοίκιο για ένα μικρό διαμέρισμα ξεπερνά τα 400–500€.
- Οι λογαριασμοί και οι μετακινήσεις προσθέτουν άλλα 150–200€.
- Η διατροφή και οι βασικές ανάγκες κοστίζουν περίπου 200–250€ τον μήνα.
Με αυτά τα δεδομένα, η φοιτητική ενίσχυση στην Ελλάδα δεν επαρκεί ούτε για τα στοιχειώδη έξοδα διαβίωσης, πόσο μάλλον για να αποκτήσουν οι νέοι δικό τους σπίτι. Οι περισσότεροι μένουν με τους γονείς τους ή μοιράζονται σπίτια με άλλους φοιτητές.
Η ευρωπαϊκή σύγκριση
Σε χώρες όπως η Δανία ή η Σουηδία, η κρατική στήριξη καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τα έξοδα στέγασης και διαβίωσης. Εκεί, η εκπαίδευση αντιμετωπίζεται ως επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο. Αντίθετα, στην Ελλάδα η εκπαίδευση συχνά θεωρείται κόστος, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η δυνατότητα των νέων να αφοσιωθούν πλήρως στις σπουδές τους. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα καταγράφει χαμηλές επιδόσεις στην οικονομική ενίσχυση των φοιτητών, η ποιότητα της εκπαίδευσης στη χώρα εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς. Η ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση διαθέτει χαρακτηριστικά που την καθιστούν ιδιαίτερα αξιόλογη, ανεξάρτητα από το οικονομικό πλαίσιο. Η Ελλάδα έχει πανεπιστήμια με μακρά ιστορία και διεθνή αναγνώριση, όπως το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Η φιλοσοφική και επιστημονική κληρονομιά της χώρας επηρεάζει ακόμα και σήμερα τον τρόπο διδασκαλίας και έρευνας. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες, πολλοί Έλληνες πανεπιστημιακοί έχουν διεθνή πορεία και συμμετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα παγκόσμιας εμβέλειας.
Συμπέρασμα
Τα στοιχεία της Eurostat δεν είναι απλώς αριθμοί· είναι μια ηχηρή υπενθύμιση ότι η Ελλάδα χρειάζεται να επαναπροσδιορίσει την πολιτική της για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η ενίσχυση των φοιτητών δεν είναι πολυτέλεια· είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη, την καινοτομία και την κοινωνική συνοχή. Αν θέλουμε νέους που θα παραμείνουν στη χώρα και θα συμβάλουν στην πρόοδο της, η επένδυση στην εκπαίδευση πρέπει να γίνει στρατηγική επιλογή. Η ελληνική εκπαίδευση είναι ποιοτικά ισχυρή και συνεχίζει να παράγει επιστήμονες, ερευνητές και επαγγελματίες που διαπρέπουν διεθνώς. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες και την περιορισμένη κρατική στήριξη, η αξία της δεν μειώνεται. Αντίθετα, δείχνει ότι η γνώση και η ακαδημαϊκή παράδοση μπορούν να σταθούν πάνω από τα οικονομικά εμπόδια και καλό είναι να συνεχίσει έτσι.