Ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο έχει κακή μέρα. Και όταν ο Έλον Μασκ έχει κακή μέρα, το Twitter – συγγνώμη, το «X» – γίνεται πεδίο μάχης. Την Κυριακή, μετά από πρόστιμο 120 εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για παραβιάσεις διαφάνειας, ο Μασκ εξαπέλυσε σειρά αναρτήσεων που χαρακτήρισαν την ΕΕ «γραφειοκρατία μη εκλεγμένων», τους Ευρωπαίους πολιτικούς «προδότες του λαού» και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση «υπαρξιακή απειλή για την ευρωπαϊκή ελευθερία». Η απάντηση της πλατφόρμας του; Να τερματίσει τον διαφημιστικό λογαριασμό της Επιτροπής. Γιατί όταν σε πρωστιμάζουν, η λογική επιβάλλει να κλείσεις τη διαφήμισή τους – έτσι δεν είναι;
Το αμάρτημα: 120 εκατ. ευρώ για «παραπλανητικά γαλάζια τικ»
Η ιστορία ξεκινάει την Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε πρόστιμο 120 εκατ. ευρώ στο X για παραβίαση του Νόμου περί Ψηφιακών Υπηρεσιών (DSA). Τα «εγκλήματα»;
|
Παράβαση |
Τι σημαίνει |
|
Παραπλανητικό μπλε σήμα |
Το «blue checkmark» δεν σημαίνει πλέον επαλήθευση ταυτότητας – είναι συνδρομητική υπηρεσία 8$/μήνα |
|
Έλλειψη διαφάνειας στη βιβλιοθήκη διαφημίσεων |
Δεν ξέρεις ποιος διαφημίζεται, με τι χρήματα και για ποιον σκοπό |
|
Άρνηση πρόσβασης ερευνητών σε δημόσια δεδομένα |
Οι ακαδημαϊκοί δεν μπορούν να μελετήσουν την εξάπλωση παραπληροφόρησης |
Για τον Μασκ, το πρόστιμο ήταν προσωπική προσβολή. Για την ΕΕ, ήταν απλώς εφαρμογή του νόμου. Για τον υπόλοιπο κόσμο; Μια ακόμα μέρα στο τσίρκο των social media.
Η «αντεπίθεση»: Τερματισμός διαφημιστικού λογαριασμού
Το Σάββατο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπάθησε να διαφημίσει την ανακοίνωσή της για το πρόστιμο στο... X. Ναι, διαβάσατε σωστά. Η Επιτροπή πλήρωσε για να προωθήσει το μήνυμα ότι πρόστιμωσε το X.
Η απάντηση του Νικίτα Μπίερ, επικεφαλής προϊόντων του X, ήταν άμεση: «Ο διαφημιστικός σας λογαριασμός τερματίστηκε». Και για να μην υπάρχει αμφιβολία, πρόσθεσε: «Η ειρωνεία της ανακοίνωσής σας: Συνδεθήκατε στον αδρανή διαφημιστικό σας λογαριασμό για να εκμεταλλευτείτε ένα κενό ασφαλείας μας – να δημοσιεύσετε σύνδεσμο που εξαπατά τους χρήστες κάνοντάς τους να νομίζουν ότι είναι βίντεο και να αυξήσετε τεχνητά την εμβέλειά του».
Μετάφραση: «Εσείς μάς κατηγορείτε για παραπλάνηση, αλλά εσείς χρησιμοποιήσατε "exploit" για να ενισχύσετε τη δική σας ανάρτηση».
Αν δεν ήταν τόσο σοβαρό, θα ήταν κωμωδία.
Ο Μασκ εναντίον όλων: Η σαρωτική επίθεση στην ΕΕ
Την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου, ο Μασκ ξεκίνησε την αντεπίθεση με σειρά αναρτήσεων:
1. «Η ΕΕ δεν είναι Δημοκρατία – είναι Γραφειοκρατία»
«The European Union is not DEMOcracy – rule of the people – but rather BUREAUcracy – rule of the unelected bureaucrat!»
Ο Μασκ χρησιμοποιεί κεφαλαία γράμματα για να δημιουργήσει τον όρο «BUREAUcracy» – παίζοντας με τη λέξη «γραφειοκρατία». Το μήνυμα; Η ΕΕ κυβερνάται από μη εκλεγμένους τεχνοκράτες, όχι από τον λαό.
2. «Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί είναι προδότες»
Αναδημοσιεύοντας ανάρτηση που έλεγε ότι «η ΕΕ αποτελεί υπαρξιακή απειλή για την ευρωπαϊκή ελευθερία», ο Μασκ συμφώνησε: «Indeed 🤣 So many politicians in Europe who are traitors to their own people» (Πράγματι, τόσοι πολλοί πολιτικοί στην Ευρώπη είναι προδότες του ίδιου του λαού τους).
Να σημειωθεί το emoji με το γέλιο. Γιατί όταν κατηγορείς εκλεγμένους πολιτικούς για προδοσία, καλό είναι να το κάνεις με χιούμορ.
Οικονομικές επιπτώσεις: Ποιος πληρώνει τελικά;
Για τον Μασκ: 120 εκατ. ευρώ = Ψιλά
Ο Έλον Μασκ έχει καθαρή περιουσία 400+ δισ. δολαρίων. Το πρόστιμο των 120 εκατ. ευρώ (~130 εκατ. $) αντιπροσωπεύει 0,03% της περιουσίας του. Για να το καταλάβουμε: Αν εσείς έχετε 10.000 ευρώ στην τράπεζα, αυτό ισοδυναμεί με πρόστιμο 3 ευρώ.
Για τον Μασκ, το πρόστιμο δεν είναι οικονομικό πρόβλημα – είναι πολιτική πρόκληση.
Για το X: Απώλεια διαφημιστικών εσόδων
Το X έχει χάσει σημαντικό μέρος των διαφημιστικών του εσόδων από τότε που ο Μασκ το εξαγόρασε. Μεγάλες εταιρείες (Disney, Apple, IBM, Coca-Cola) έχουν αποσύρει διαφημίσεις λόγω ανησυχιών για μισόφερτο περιεχόμενο και παραπληροφόρηση.
Η ΕΕ δεν είναι μεγάλος διαφημιζόμενος, αλλά η συμβολική σημασία είναι τεράστια: Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί πλέον να διαφημιστεί στο X.
Για την ΕΕ: Το μήνυμα στις Big Tech
Το πρόστιμο στο X είναι μέρος ευρύτερης στρατηγικής ρύθμισης των τεχνολογικών γιγάντων. Η ΕΕ έχει επιβάλει:
|
Εταιρεία |
Πρόστιμο |
Λόγος |
|
|
8,25 δισ. € |
Κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης (Android, Shopping) |
|
Meta |
1,2 δισ. € |
Παραβίαση GDPR |
|
Apple |
1,8 δισ. € |
Αντι-ανταγωνιστικές πρακτικές (Spotify) |
|
X |
120 εκατ. € |
Παραβίαση DSA |
Το μήνυμα; Κανείς δεν είναι πάνω από τον νόμο – ούτε ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου.
Γεωπολιτικές επιπτώσεις: Η σύγκρουση ΕΕ-ΗΠΑ
Ο Μασκ ως πολιτικός παίκτης
Ο Μασκ δεν είναι απλώς επιχειρηματίας – είναι στενός σύμμαχος του Ντόναλντ Τραμπ. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη απειλήσει με δασμούς 50% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, εκτός αν η ΕΕ χαλαρώσει τους ψηφιακούς κανόνες της.
Ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Χάουαρντ Λούτνικ το είπε ξεκάθαρα: «Αν θέλετε να εξάγετε στην Αμερική, σταματήστε να ρυθμίζετε τις αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας».
Η ΕΕ ως ρυθμιστική υπερδύναμη – ή γραφειοκρατικό τέρας;
Η Ευρώπη υπερηφανεύεται για τους ρυθμιστικούς της κανόνες: GDPR (προστασία δεδομένων), DSA (ψηφιακές υπηρεσίες), DMA (ψηφιακές αγορές), AI Act (τεχνητή νοημοσύνη). Οι ΗΠΑ τους βλέπουν ως προστατευτισμό που στοχεύει αμερικανικές εταιρείες.
Η κριτική του Μασκ – ότι η ΕΕ είναι «γραφειοκρατία μη εκλεγμένων» – βρίσκει απήχηση σε δεξιούς πολιτικούς κύκλους που θεωρούν ότι οι Βρυξέλλες έχουν υπερβολική εξουσία χωρίς άμεση λαϊκή νομιμοποίηση.
Η υποκρισία του Μασκ
Ο Μασκ κατηγορεί την ΕΕ ότι κυβερνάται από «μη εκλεγμένους γραφειοκράτες». Ας δούμε όμως:
- Το X είναι ιδιωτική εταιρεία που ελέγχεται εξολοκλήρου από έναν άνθρωπο
- Ο Μασκ αποφασίζει μονομερώς τι περιεχόμενο επιτρέπεται, ποιοι λογαριασμοί αποκλείονται, και πώς λειτουργούν οι αλγόριθμοι
- Κανείς δεν τον εξέλεξε – εξαγόρασε το Twitter για 44 δισ. δολάρια
Με άλλα λόγια: Ο Μασκ καταγγέλλει την «κυριαρχία μη εκλεγμένων», ενώ ο ίδιος είναι ο απόλυτος μονάρχης μιας πλατφόρμας με 500+ εκατ. χρήστες.
Η αντίδραση της Ευρώπης: Σιωπή ή αδυναμία;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει απαντήσει επίσημα στις κατηγορίες του Μασκ. Η σιωπή αυτή ερμηνεύεται με δύο τρόπους:
1. Υπεροψία: «Δεν αξίζει να απαντήσουμε σε έναν δισεκατομμυριούχο που εκνευρίστηκε επειδή τον πρόστιμωσαν».
2. Αδυναμία: «Δεν ξέρουμε πώς να χειριστούμε έναν άνθρωπο που έχει άμεση πρόσβαση σε εκατομμύρια followers και μπορεί να διαμορφώσει τη δημόσια γνώμη με ένα tweet».
Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Η ΕΕ είναι ισχυρή ρυθμιστικά, αλλά αδύναμη επικοινωνιακά. Ο Μασκ το ξέρει – και το εκμεταλλεύεται.
Συμπέρασμα: Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον;
Η σύγκρουση Μασκ-ΕΕ δεν αφορά μόνο ένα πρόστιμο 120 εκατ. ευρώ. Αφορά ποιος ορίζει τους κανόνες στον ψηφιακό κόσμο.
Η ΕΕ πιστεύει ότι οι κανόνες πρέπει να ορίζονται από εκλεγμένες κυβερνήσεις και να εφαρμόζονται ομοιόμορφα σε όλες τις πλατφόρμες. Ο Μασκ πιστεύει ότι η «ελευθερία του λόγου» σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες πλατφόρμων αποφασίζουν τι επιτρέπεται – χωρίς κρατική παρέμβαση.
Το ερώτημα είναι: Σε ποιον ανήκει η δημόσια πλατέα του διαδικτύου;
Στους πολίτες που τη χρησιμοποιούν; Στις κυβερνήσεις που τη ρυθμίζουν; Ή στους δισεκατομμυριούχους που την κατέχουν;
Μέχρι να απαντηθεί αυτό το ερώτημα, περιμένουμε περισσότερα tweets, περισσότερα πρόστιμα και περισσότερη... «δημοκρατία» τύπου Μασκ.