Εισαγωγή: Ο Θεμέλιος Λίθος της Δημοκρατίας
Η δικαιοσύνη αποτελεί τον θεμέλιο λίθο κάθε ευνομούμενης πολιτείας. Χωρίς αυτήν, καμία κοινωνία δεν μπορεί να διασφαλίσει την ασφάλεια, την ισότητα και την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς. Εντούτοις, το δικαστικό σύστημα στην Ελλάδα πάσχει από σοβαρές παθογένειες, όπως η χρονοτριβή, οι χαμηλές ποινές και η ατιμωρησία, με αποτέλεσμα να καλλιεργείται ένα αίσθημα ανομίας. Η εξέλιξη αυτή οδηγεί στην αποδόμηση της νομικής τάξης και ενισχύει την πεποίθηση ότι η χώρα μας δεν μπορεί να εγγυηθεί τη δικαιοσύνη και τη σταθερότητα των θεσμών. Και εύλογα αναρωτιέται κανείς: πώς να εμπιστευτείς ένα κράτος που δεν μπορεί να αποδώσει το δίκαιο;
Η Χρονοτριβή: Το Κύριο Πρόβλημα της Ελληνικής Δικαιοσύνης
Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης είναι ίσως το πιο γνωστό πρόβλημα και το πλέον επίπονο για τους πολίτες. Δικαστικές υποθέσεις, από απλές αστικές διαφορές έως σοβαρές ποινικές δίκες, χρειάζονται χρόνια για να τελεσιδικήσουν. Υποθέσεις που σε άλλες χώρες θα ολοκληρώνονταν σε λίγους μήνες, στην Ελλάδα παραμένουν εκκρεμείς για 5, ακόμη και 10 χρόνια. Αυτή η χρονοτριβή δεν είναι απλώς γραφειοκρατικό εμπόδιο, είναι στην πράξη άρνηση δικαιοσύνης, καθώς οι Έλληνες και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να βασιστούν σε ένα σύστημα που δεν αποδίδει εγκαίρως δίκαιο.
Χαμηλές Ποινές: Η Επιείκεια που Τροφοδοτεί την Εγκληματικότητα
Παράλληλα, οι ποινές που επιβάλλονται από τα ελληνικά δικαστήρια είναι συχνά εξαιρετικά χαμηλές και, σε πολλές περιπτώσεις, δεν συνάδουν με τη βαρύτητα του εγκλήματος. Βαριά εγκλήματα αντιμετωπίζονται με ποινές που, σε σχέση με το διεθνές πλαίσιο, φαντάζουν επιεικείς. Υποθέσεις βιασμών, ξυλοδαρμών ή άλλων σοβαρών εγκλημάτων συχνά καταλήγουν σε ποινές με αναστολή ή σε μικρές ποινές φυλάκισης, με αποτέλεσμα οι δράστες να παραμένουν ελεύθεροι. Ακόμη και σε περιπτώσεις διαφθοράς ή οικονομικών εγκλημάτων μεγάλης κλίμακας, οι ποινές δεν ανταποκρίνονται στη ζημία που έχει προκληθεί στο κοινωνικό σύνολο. Αυτό είναι μια σιωπηρή παραδοχή αδυναμίας του κράτους να προστατεύσει τους αδύναμους.
Ανήλικη Παραβατικότητα: Η Γενιά Χωρίς Όρια
Ένα από τα σημαντικά ζητήματα της εποχής μας είναι και η ανήλικη παραβατικότητα. Άτομα κάτω των 18 ετών προχωρούν ανενόχλητα σε επιθέσεις, ληστείες και βίαιες πράξεις, γνωρίζοντας ότι ο νόμος τους καλύπτει με σκανδαλώδη ατιμωρησία. Από περιστατικά σχολικού εκφοβισμού μέχρι οργανωμένες συμμορίες ανηλίκων που τρομοκρατούν γειτονιές, η πραγματικότητα είναι ότι το κράτος έχει παραδώσει την κοινωνία σε μια γενιά που μεγαλώνει χωρίς φόβο ποινής και σεβασμό προς τον νόμο.
Γενικευμένη Ανομία: Η Κοινωνία χωρίς Κανόνες
Το πρόβλημα, όμως, δεν περιορίζεται στους ανήλικους. Η Ελλάδα βιώνει μια γενικευμένη ανομία: παραβάτες οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ ή χωρίς δίπλωμα, συμμορίες δρουν ανενόχλητες, βανδαλισμοί και καταλήψεις δημόσιων χώρων παραμένουν ατιμώρητοι, ενώ εγκληματικές οργανώσεις εκμεταλλεύονται την αδυναμία του κράτους να επιβάλλει την τάξη. Οι Έλληνες γίνονται μάρτυρες καθημερινών παραβάσεων που μένουν ατιμώρητες — από μικροκλοπές σε τουριστικές περιοχές έως επιθέσεις σε αστυνομικούς. Η απουσία φόβου για τον νόμο και τη δικαιοσύνη έχει γίνει πλέον κανόνας. Δηλαδή, έχουμε αποδεχθεί ότι το έγκλημα είναι "χαμηλού ρίσκου και υψηλής απόδοσης".
Η Ανάγκη για Ριζικές Αλλαγές: Προτάσεις Λύσης
Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Όταν η δικαιοσύνη δεν λειτουργεί, το κράτος δικαίου παύει να υπάρχει και η κοινωνία διολισθαίνει σε έναν φαύλο κύκλο ανομίας. Απαιτείται μια βαθιά τομή: γενική αυστηροποίηση των ποινών του ποινικού κώδικα, πραγματική φυλάκιση αντί αναστολών, εφαρμογή αντικειμενικών ποινών για ανήλικους παραβάτες, ενίσχυση της αστυνομικής παρουσίας στους δρόμους, καθώς και μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος για ταχεία και αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης.
Παράλληλα, απαιτείται πολιτική βούληση για μηδενική ανοχή στην ανομία, με σαφές μήνυμα ότι ο νόμος ισχύει για όλους, χωρίς εξαιρέσεις. Μόνο έτσι θα ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στους θεσμούς, θεμελιώνοντας εκ νέου μια χώρα με ισχυρές βάσεις ασφάλειας, δικαιοσύνης και σεβασμού.